Osim toga, do jedne trećine bolesnika pogođenih AF nastaje popuštanje srca. Konačno, bolesnici sa čestim i upornim napadima AF su ometeni u obavljanju svakodnevnih aktivnosti i imaju smanjen kvalitet života.
AF se može javiti kod bolesnika bez drugih oboljenja srca, medjutim, često se javlja udruženo, kao posledica drugih bolesti srca, ali i drugih organa. Jedna od čestih kliničkih situacija je udruženost AF sa oboljenjima srčanih zalistaka, posebno mitralne valvule. Za nastanak AF je poseobno važan deo tkiva leve pretkomore oko ušća plućnih vena.
U mnogih bolesnika, posebno kod kojih ne postoji drugo strukturno oboljenje srca, AF se može uspešno lečiti eliminacijom tkiva oko ušća PV, takozvanom električnom izolacijom plućnih vena, u to primenom tzv.
Intervencija, medjutim, nije dovoljna kod onih pacijenata koji imaju strukturna oboljenja srca kao uzrok AF. Slika 2. Posebna i česta klinička situacija je udruženost oboljenja mitralne valvule MV sa AF. Oboljenje MV na primer, prolaps mitralnog zaliska uzrokuje vraćanje krvi u levu pretkomoru, povećanje pritiska u njoj, što za posledicu ima izmenu njenih električnih svojstava i nastanak AF. Hirurško lečenje oboljenja MV u odredjenom broju bolesnika može dovesti do izlečenja i same AF.
Kod nekih bolesnika se u toku operacije hirurški izmeni aritmogeno tkiva leve pretkomore. Ova dodatna intervencija dodatno povećava šanse bolesnika da nakon operacije nema napade AF. Neki pacijenti ipak i posle operacije imaju AF. Lečenje AF je u ovim slučajevima zavisi od više faktora trajanje artmije pre operacije, veličina leve pretkomore, intenzitet tegoba.
Kod bolesnika koji ne osećaju aritmiju, odlučujemo se za kontrolu srčane frekvencije bez prekidanja AF, tzv. U nekih bolesnika uporna, dugotrajna AF sa brzom frekvencijom srčanog rada dovodi do slabljenja funkcije leve srčane komore, njenog uvećanja i pogoršanja funckije MV i pojave mitralne regurgitacije.
Treba naglasiti da dronedaron nije preporučljiv za pacijente sa srčanom slabošću i sa smanjenom funkcijom LV-a te za pacijente sa srčanom slabošću ili sa smanjenom funkcijom LV-a 8, 9, 14, Ablacija atrioventrikularnog AV čvora omogućuje visokoučinkovitu kontrolu ventrikularne frekvencije u bolesnika s AF-om.
Ablacija AV-čvora palijativni je i ireverzibilni postupak te ga je samim tim razborito odabrati samo u bolesnika kod kojih nije indicirana kontrola ritma, a farmakološka terapija srčane frekvencije, uključujući i kombinaciju nekoliko antiaritmika, ostaje bez učinka. Stoga je ablacija AV-čvora vrijedan, ali rijetko indiciran postupak kojim se postiže totalni AV-blok s posljedičnom nužnom implantacijom elektrostimulatora.
Atrijalna fibrilacija (TP) je najučestalija aritmija u kliničkoj praksi
Kod prikladnih kandidata postupak se odnosi u prvom redu na izolaciju ušća plućnih vena, čime se djeluje na osnovni patofiziološki mehanizam okidačâ koji su ovdje anatomski locirani 16 — Postupak se ovdje mora proširiti na čitav LA dijelom imitirajući klasični kirurški postupak tzv. Maze-operacije, tj. Ove godine objavljeni su i rezultati velike studije koja je komparirala dvije metode ablacije žarišta iz plućnih vena: radiofrekventne ablacije i krioablacije FIRE AND ICE trial i obje su postignule slične i usporedive učinke što se tiče sigurnosti i učinkovitosti, a oba se postupka izvode rutinski i u našoj zemlji Bolesnici s AF-om imaju znatno povećan rizik od moždanog udara pa je kod njih nužna antikoagulacijska terapija koja ga bitno reducira.
Treba naglasiti da je efikasnost prevencije moždanog udara acetilsalicilnom kiselinom ACSK izuzetno slaba, potencijalno štetna, s obzirom na to da postoji rizik od velikog krvarenja i intrakranijalnoga koji se znatno ne razlikuje od onoga zbog OAC posebice kod starijih ili onih koji uzimaju NOAC. Potreba za tromboprofilaksom treba biti dio svake evaluacije bolesnika, bez obzira na tip AF-a je li paroksizmalan, perzistentan ili permanentan 8, 9.
Varfarin kao antagonist vitamina K najstariji je i najčešće upotrebljavan antikoagulacijski lijek. Jedina mu je mana potreba za individualizacijom doze i redovitom kontrolom INR-a kako bi se postigle terapijske vrijednosti INR 2 — 3. Novi antikoagulacijski lijekovi NOAK. Rivaroksaban, dabigatran i apiksaban lijekovi su koje imamo u Hrvatskoj registrirane za prevenciju tromboembolijskih incidenata u bolesnika s AF-om. Nove Europske smjernice preferiraju NOAK u odnosu prema antagonistima vitamina K u većine bolesnika s nevalvularnom fibrilacijom atrija i strogo pridržavanje odobrenih indikacija.
Svi NOAK imaju sličnu preporuku. Nema izravnih usporedaba i stoga nema dovoljno dokaza na temelju kojih bi se jedan NOAK preferirao u odnosu prema drugomu. Usporedna terapija kako bi se spriječilo remodeliranje miokarda povezano s hipertenzijom, srčanom slabošću ili upalom može usporiti razvoj novog AF-a primarna prevencija ili, ako se već pojavio, njegovu učestalost vraćanja ili progresiju u permanentni AF sekundarna prevencija.
Usprkos mnoštvu podataka o antiaritmogenom potencijalu ovih lijekova na životinjskim modelima, klinički podaci ostaju za neke lijekove kontroverzni.
Međutim, ACEI, ARB ili statini sami za sebe nisu dovoljno efikasni za sekundarnu prevenciju kod pacijenata bez bolesti srca ili s manjom osnovnom bolešću 25, SLIKA 1. Atrijalna fibrilacija s kompletnim blokom lijeve grane. SLIKA 2. SLIKA 3. SLIKA 4. Izbor antikoagulacijske terapije kod bolesnika s .
