U ovu gru­pu oboljenja ubrajaju se ankilozirajući spondilitis, Reiterova bolest nepurulentni atritis, uretritis i konjuktivitis, spondilartro-patija u sklopu Crohnove bolesti, ulcerativ-nog kolitisa i psorijaze, kao i spondilatro-patije nepoznate prirode koje se javljaju u mlađem životnom dobu. Reumatoidni artri­tis se karakteriše predominantnom lokaliza­cijom u vratnom segmentu kičmenog stuba, sa čestom atlanto-aksijalnom subluksaci-jom.

Ostale spondilartropatije obično su simptom neke opšte bolesti, kao što su Whippleove, Behcetove ili Pagetove bo­lest, akromegalija, osfikacija zadnjeg po-steriornog ligamenta i drugih bolesti koje mogu biti uzrok nespecifične spondilartro­patije. Bol u vratu i leđima sa iradijacijom u gornje ili donje ekstremitete. Cervikalna radikulopatija znatno je re­da u odnosu na lumbosakralnu.

Uzroci koji do nje mogu dovesti su mnogobrojni tabela I, a medu njima je najčešći pro-laps intervertebralnog diska. Prolaps intervertebralnog diska cervi-kalne regije nastaje zbog dejstva fizičke sile koja svojim intenzitetom premašuje obim fiziološke pokretljivosti kičmenog stuba. Stoga su u najvećem riziku osobe koje obavljaju teške fizičke poslove, rad­nici na vibracionim aparatima i vozači, ali i pušači kod kojih postoji hronični bron­hitis sa teškim, upornim kašljem. Klinička slika se razlikuje u zavisnosti od nivoa prolabiranog diska, od toga da li je reč o medijalnoj ili lateralnoj protruziji, kao i od stepena prolapsa.

U odnosu na nivo lezi-je najčešći je prolaps C6-C7 diska, sa po­sledičnom radikulopatijom C7 korena.

U zavisnosti od toga da li je prolaps u sredi­šnjoj liniji ili je pomeren u jednu stranu, nastaje cervikalna mijelopatija ili radikulo­patija, a stepen prolapsa uslovljava inten­zitet neurološke simptomatologije. Po pra­vilu su prvi simptomi bol i ukočenost vrata, da bi u narednom periodu nastalo ši­renja bola u ramena, region lopatica i ru­ke, u zavisnosti od oštećenog korena.

Ovim simptomima se često pridružuju i parestezije, hiperestezije i slabosti derma-tomske distribucije. Cervikalna mijelopati­ja se objašnjava direktnim kompresivnim efektom prolabiranog diska na medulu, ali i ishemijom medule kao posledicom kompresivnog efekta diska na arteriju spi­nalis anterior.

Prolaps intervertebralnog diska lum-balne regije uslovljen je primarno velikim statičkim opterećenjem lumbosakralne re­gije, kao i dejstvom fizičkih sila koje pre. Prolabirani intervertebralni diskus najče­šće samo napinje zadnji longitudinalni li­gament, bez njegove rupture, iako povre­meno dolazi i do proboja ne samo ligamenta već i dure mater.

Klinička slika, kao i u slučaju cervikalnog prolapsa di­ska, zavisi od tri faktora, nivoa protruzije, njene lokacije medijalna, paramedijalna ili lateralna i stepena protruzije. Najčešća protruzija se sreće na nivou intervertebral-nog prostora L4-L5, sa kompresijom kore-na L5, a odmah iza nje je protruzija na ni­vou L5-S1, sa kompresijom korena SI. Medijalna protruzija dovodi do kompresi­je više lumbosakralnih korenova sa klinič­kom slikom kaude ekvine, paramedijalna protruzija dovodi do kompresije korena is­pod mesta kompresije, a lateralna protru­zija zahvata koren u istom nivou.

Sledeći parametar koji određuje kliničku sliku je stepen protruzije. On uslovljava kliničku sliku u zavisnosti od širine spinalnog ka­nala, jer je čest slučaj da i veće protruzije kod širokih spinalnih kanala ostaju potpu­no asimptomatske, kao i da veoma blage protruzije kod uskih kanala dovode do značajne onespobljenosti bolesnika. Ipak, stepenu.